Turkije,  april 2012

Zuid Turkije! Een prachtig vogelgebied waar het heerlijk toeven is. We waren er al 5 keer. Voor deze 6de reis naar dit prachtige land, mocht ik voor een gespecialiseerd Nederlandse reisbureau, acht vogelaars (5 Nederlanders en 3 Belgen) gidsen. Mijn ervaring en kennis van de plaatselijke avifauna, als wel de vriendelijk Turken en hun lekker eten, maakten van deze reis een topper. Het oorspronkelijk reisschema werd in laatste instantie aangepast omwille van de toen pas ontdekte hotspot voor het waarnemen van de Bruine Visuil bij Manavgat. De enige plaats in de West-Palearctic voor het waarnemen van deze soort!

DAG 1: Donderdag 12 april 2012 - Heenreis: Amsterdam - ISTANBUL - ADANA

Het werd een volle dag reizen met een prima aansluitingsvlucht in Istanbul naar Adana. Daar werden wij opgewacht door de gecontracteerde locale autoverhuurder maar met één minibus zou het niet lukken. Bagage en deelnemers pasten niet in één vehikel dus huurden we er nog eentje bij, mét chauffeur uiteraard. Vlak na middernacht legden we ons moe te ruste in één van de kamers van het sjiek Zaimoglu Hotel.

DAG 2: Vrijdag  13 april 2012 - Adana - Birecik.

Na een verrukkelijk ontbijt met zicht op drukke Palmtortels aan ons raam, doen we in het mooie Adana de nodige boodschappen (batterijen, walkietalkies,..). We rijden met twee wagens oostwaarts en komen voorbij de grootste moskee van Turkije. Indrukwekkende torens met daarrond veel Gierzwaluwen. 's Middags houden we halt langs de snelweg en komen algemene soorten als Wilde Eend, Ooievaar, Torenvalk, Geelpootmeeuw, Gele en Witte Kwikstaart, Spreeuw, Putter, Huismus, Ekster en Bonte Kraai op de lijst. Leuk zijn enkele doortrekkers als  Fitis, Steppebuizerd en een Kwartel. Gespotte zangvogels lang de weg waren Boeren-  en Huiszwaluw, Ekster, Kuifleeuwerik en Grauwe Gors. In de late middag rijden we het sympathieke stadje Birecik binnen. Wat een machtige rivier is die Eufraat! Volgens de bijbel zijn we nu officieel in het aards paradijs, de streek waar het voor de mensheid begon... Na de incheck bezoeken we de gravelputten op de oostelijke oever van de rivier. We scoren meteen enkele topsoorten. De Heremietibissen zijn niet uit de lucht. Tof, zij behoren immers - ondanks hun halfwilde status hier - tot de meest zeldzaamste vogels van de wereld! De plassen leveren natuurlijk heel wat watervogels op: de Dodaars, Dwergaalscholver, Blauwe Reiger, Purperreiger, Woudaap, Kleine Zilverreiger, Klein- en gewoon Waterhoen, Meerkoet, Oeverloper en Witgatje komen op de lijst. Verder zit een Zwarte Frankolijn te roepen. We horen en zien ook de rietvogeltjes, Kleine en Grote Karekiet en Bosrietzanger zijn van de partij. Prachtig om de zang van deze drie naast elkaar te horen. De Gestreepte Prinia zou zich vanaf nu (het gebergte uitgezonderd) dagelijks laten zien. Van de Ménetries Zwartkop krijgen we een knalwaarneming. We kunnen deze zeldzaamheid zelfs onmiddellijk vergelijken met Kleine Zwartkop.

Regen en stormweer komt opzetten en de plaatselijke boeren haasten zich om hun oogst binnen te halen, en dat is hier nog veelal handwerk! We maken ons klaar om 's avonds de theetuin in de stad te bezoeken, maar vinden helaas geen Gestreepte Dwergooruil maar wel de Syrische Bonte Specht. Toch niet slecht voor een paar uurtjes... 

DAG 3. Zaterdag, 14 april 2012. Birecik.

Oei! de bewolking en regen (daar zijn we gisteravond mee gestopt) houdt nog even aan. Daarbij is dit (slechte!) weer van dien aard dat we het tochtje naar Halfeti vandaag niet willen doen. Halsstarrig vasthouden aan het reisschema getuigd niet van flexibiliteit, en dat is wat een groep moet kunnen: inspelen op de situatie ! We gaan dus terug waar we gisteravond halt hielden... en vrijwel alle soorten van gisteren komen opnieuw op de lijst. Maar nu zijn ook de roofvogels van de partij: Zwarte Wouw,  Bruine Kiekendief, Steppekiekendief en Sperwer worden aangekruist. Enkele Sporenkieviten komen net aan en zorgen voor een prachtig en luidruchtig spektakel. Kwak, Groenpootruiter, Watersnip en Kokmeeuw komen er ook bij en we merken trek van Alpengierzwaluwen. Naast de "rietzangers" van gisteren krijgen we nu ook prachtig de Zwartkoprietzanger in beeld! Enkele Roodkeelpiepers en meerdere Balkan Gele Kwikstaarten vliegen luid roepend over en een Steenuil showt zichzelf.  Bonte IJsvogel, Hop en de eerste, uit Afrika komende Bijeneters zorgen voor het tropisch accent. Dé targetsoort van dit gebied is echter de Irakeese Babbelaar. Een soort die pas, sinds enkele decennia, net hier zijn intrede voor de Western-Palearctic" deed. En ja hoor! We zien eerst een drietal vogels van heel kortbij de weg kruisen (onfortuinlijk waren de meesten een beetje achtergebleven). Maar het komt goed! Na een achtervolging over een graanveld krijgen we de vogels weer in zicht. Wat een zonderlinge vogels zijn dit!. Als we terug rijden en toevallig stoppen bij een hop, komt er, op amper 10 meter bij ons vandaan, doodleuk nog een babbelaar poseren... Nee, die hebben we niet gemist! Leuk is ook een grote groep Moab Mussen.

Het wordt middag en we laten ons neer vleien in de rieten stoelen van het nabijgelegen Kiyi restaurant. Terwijl er nu en dan een Dwergaalscholver voorbij komt, genieten we van een heerlijke maaltijd en een frisse pint. Na de lunch bezoeken we het Ibis-centrum waar de lokale gids ons de Oostelijke Vale Spotvogel toont. Wat ik vermoedde werd door hem bevestigd: voor de meeste zangvogeltjes die uit Afrika moeten komen zijn we wat te vroeg in het jaar. Maar niet getreurd, in de vlakbij gelegen wadi maken we een prachtige wandeling met leuke waarnemingen van Cetti's Zanger, Rotsmus, Oostelijke Blonde Tapuit, Kleine Torenvalk, en Boompieper. Op de open hoogvlakten zoeken we tevergeefs naar Renvogels maar een zestal Zwartbuizandhoeders komen mooi voorbij. Dit is "leeuwerikkenland" en uiteraard is de spectaculaire zang van de Kalanderleeuwerik niet uit de lucht. De Kortteenleeuwerik is minder opvallend. Er komt zwaar regenweer aan en daarenboven rijden we een lekke band... Op zoek naar een "Lastiki" houden we halt bij een tankstation die dé plaats voor de Vale Woestijnvink blijkt te zijn, en verder komen nog Groenling, Europese kanarie en Spaanse Mus langs. Ik zie een Appelvink. Jammer genoeg is dit een soort die niemand anders op deze reis kon aankruisen.  Algemene soorten die we vandaag voor de eerste keer waarnamen zijn Houtduif, Oeverzwaluw, Merel, Koolmees en Arabische Buulbuul. Overigens: het weer werd weer prima en dat belooft!



DAG 4. Zondag, 15 april 2012. Birecik - Halfeti

Het wordt een prachtige dag. s' Morgens gaan we even de reigerkolonie spotten bij de brug over de Eufraat. Koe- en Ralreiger zijn hier nieuwe soorten terwijl enkele Lachsterns voorbijvliegen. Wat een zicht op het af- en aanvliegen van deze prachtige vogels. Velen hebben al jongen en het is een bedrijvigheid van jewelste. Een eerste stop richting Halfeti levert een roepende Wielewaal op, terwijl een luid scheldende tweedejaars Kuifkoekoek boven onze hoofden aan komt gevlogen. Dit is een nieuwe Turkije-soort voor mij. Jammer, maar de geelkeelrotsmus is deze keer hier niet kunnen vinden. Zoals elke keer is dit dé plaats voor de ons vertrouwde, maar hier eerder zeldzame Roeken en Kauwen. Vervolgens is het landschap langs de weg naar Halfeti ronduit prachtig. We zien er heel mooi de Perzische Roodborst (wat een prachtige vogel is dat toch!) en de Finch Tapuit, nu zelfs al met hun kroost! Misschien toch wel een aanwijzing dat deze soort hier overwinterd. Enkele Ortolanen rusten uit op het enig struikje van deze vlakte. Een lange stop op zo' 10 km voor Halfeti levert ons goede views op van Aziatische Steenpatrijs en Grote Rotsklever en Vos. Vandaag wordt ook de eerste van een lange reeks Arendbuizerden waargenomen. In Halfeti is het lekker toeven, een wandelingetje door stad zien we Roodstuitzwaluwen en Boerenzwaluwen. We missen hier evenwel de Huisgierzwaluw; onverklaarbaar! Maar de gezellige en gezamenlijke lunch op het marktplein is een moment om te koesteren. s' Avonds is het in Bericik wèèr noppes, ook deze laatste avond wordt ons geen gestreepte Dwergooruil gegund. We zijn voor deze zomergast blijkbaar net iets te vroeg... Maar geen erg... ze hebben er de beste thee van Turkije. Soms zelfs met een beetje schuim en naar het schijnt kan je er zelfs dronken van worden...

DAG 5. Maandag, 16 april 2012. Birecik - Demirkazik

Het wordt een reisdag met slechts één lange stop; Op nauwelijks 100 km van Birecik ligt een prachtige hoogvlakte met mooie heuvels. Het broedgebied van Vale Rotsmus en Bergkalanderleeuwerik. En om de lezer maar meteen te ontmoedigen: geen van beiden gaan we zien! Zelfs geen Smyrna Gors! Maar er is gelukkig heel wat ander schoons. Rouwmees en tientallen Braamsluipers zitten aan de voet van de heuvels. Ook Kneu is een nieuwe soort op de lijst, maar het zijn vooral de Oostelijke Blonde Tapuiten, in alle "keelvormen" die we van deze reisdag zullen onthouden. Helaas is er te weinig tijd om deze prachtige stek wat beter te exploreren en moeten we voortmaken om 's avonds aan te komen in het hooggebergte van de Aladag. Als we, na een lange rit over opengebroken wegen, in de pikdonkere nacht aankomen bij Cucurbag, zit de Dwergooruil er in de tuin van het Ozsafak pension een ééntonig deuntje te roepen. Het is een leuke afsluiter van deze lange reisdag. Het diner staat klaar en we maken kennis met Ali Safak. Het deed me leed om te horen dat zijn vader het jaar ervoor gestorven is bij een verkeersongeval. Ik kende de man al meer dan 10 jaar, hij was een uitstekend ornitholoog en kende de streek op zijn duimpje. Gelukkig treedt de zoon in zijn vaders voetsporen en zet hij de zaak verder. Het plaatselijk hooggebergte biedt heel wat ornithologische hoogtepunten, maar eentje springt er toch wel uit. We zijn hier voor wat vroeger DE targetsoort van een vogelreis naar Zuid-Turkije was: Het Kaspisch Berghoen. Tegenwoordig is het een goede tweede, want sinds kort is dat de Bruine Visuil geworden. Maar eerst de Berghoenders, en Ali zegt dat ze er nog zijn!  

DAG 6. Dinsdag, 17 april 2012. Demirkazik
Vroeg op! Hèèèèl vroeg op! Om 4 uur worden we eruit "geklopt" en staan we een half uurtje later klaar om naar de voet van het indrukwekkend Aladag gebergte vanuit Demirkazik onze tocht te starten. We worden opgehaald door de vriend van Ali Safak die met zijn tractor ons op de aanhangwagen boven de tweeduizend meter brengt. Vandaar is het te voet naar de kloof waar we op 2.250 meter dé targetsoort van vandaag moeten horen en zien. Om het Kaspisch Berghoen te spotten moet je immers vroeg opstaan. Ze stoppen al met roepen vlak na zonsopgang en zijn dan moeilijker te vinden. Nadat we van de trailer afkomen is het nog een goed uurtje klimmen. Stappen in de sneeuw valt mee, die is nog hard bevroren en we zakken er niet vaak door. Bijtijds komen we aan op de plek waar het allemaal moet gebeuren. Na een paar minuten horen we de wulp-achtige roep van het Kaspisch Berghoen al over het dal galmen. We zien in korte tijd 5 vogels. Ver, maar toch zijn door de telescoop alle kenmerken duidelijk zichtbaar. Twee exemplaren vliegen zelf over bij de dichtste berghelling (nog altijd zo'n 300 meter) maar de witte handpennen met zwarte vleugelpuntjes zijn mooi te zien. OK, die is binnen!

Maar daar blijft het niet bij. Achtereenvolgens krijgen we Rode Rotslijster, Steenheggemus (wat zingt die mooi!), en Rode Bergvink in de kijker. De pot koffie uit de thermos en de koekjes van Ali doen deugd en het uitzicht met de opkomende zon over de kim is bijna buitenaards mooi. Slechts door enkelen wordt nog een Alpenheggemus waargenomen en in de afdaling ziet en fotografeert Eric als enige de Roodvoorhoofdkanarie. Maar met zijn allen dikken we de lijst ferm aan met Alpenkraai, Strandleeuwerik, en Zwartkop (wat een afwijkende zang had die!) De berghellingen met de stenige weiden zijn broedgebied van Tapuit, Finch Tapuit, en Isabeltapuit. In de tuin van het skicentrum zien we onze eerste Pimpelmezen . Na zo'n intense ochtend zijn we blij om aan te schuiven bij een overheerlijk ontbijt in ons pension. Na een korte rust gaan we naar de bekende kloof net voorbij Demirkazik. Nauwelijks uitgestapt komt een Lammergier overzeilen. Wat een buitenkansje! In al de jaren dat ik hier kom zag, ik nooit eerder deze soort. Ook Ali zegt later dat Lammergieren hier niet elk jaar worden waargenomen... Vijf minuten later komt ook een Steenarend overzeilen en zien we ettelijke Kleine Torenvalken. wat een roofvogelgeweld! Maar nog is het niet over: net de bocht om, we zijn dan amper 100 meter van onze wagen verwijderd komt dartel een grote vlinderachtige vogel in onze richting afgevlogen! De Rotskruiper geeft ons prachtige views en toont zich in vol ornaat. Deze kloof is ook weer goed voor de winterkoning (bijlange geen algemene vogel in Zuid-Turkije), Rotszwaluw, Rotskruiper, en Grijze Gors. Uit de kloof en weer langs de weg krijgen we nog prachtig zicht op enkele Roodborsttapuiten en Blauwe Rotslijsters. Op de hoogvlakte zien we een groep van een paar honderd Alpenkauwen. Wat hebben die een totaal ander gedrag dan hun neefjes; de ook hier overal rondvliegende Alpenkraaien. Terug bij het pension krijgen we de Ringmus te zien. Dit is meestal de enige plaats waar deze soort wordt waargenomen.

DAG 7. Woensdag, 18 april 2012. Demirkazik - Goksu Delta

Na een welverdiende rust in het bergpension vogelen we nog een paar uurtjes in de wijde omgeving van het hooggebergte. Een zingende Veldleeuwerik en een overtrekkende Boomleeuwerik zijn de enige nieuwe soorten. We pakken, nemen afscheid van Ali, en rijden weer naar het zuiden. Lets go to the beach, the Mediteranian is waiting! Als we uren later de Goksu Delta bereiken en inchecken in het - bij vogelaars populaire - Lades-Hotel is het zicht vanuit de kamer - op de azuurblauwe zee - een schok. Qua diversiteit van landschap is Turkije uniek. 's Morgens loop je in de sneeuw van het hooggebergte en in de late namiddag kan je blootsvoets aan het strand van de Middellandse Zee pootjebaden... Heaven!
Uiteraard rijden we nog even de Delta in. Hier scoren we in de rapte nog een aantal nieuwe soorten.  Aalscholver, Roze Pelikaan, Knobbelzwaan, Slobeend, Krooneend, Zwarte Ibis en Vlaamse Gaai komen nu op de steeds maar aandikkende soortenlijst. Uiteraard zien we ook de overal aanwezige steltlopers waar we vanavond nog rap Steltkluut, Kleine Plevier, Groenpootruiter, Bosruiter,  Kleine- Bonte- en Krombekstrandloper van noteren. 

DAG 8. Donderdag, 19 april 2012. Goksu Delta
Vroeg de Delta in! En... het zou een superdag worden! De Goksu Delta leent zich enorm goed om te voor het vogelen. Het is natuurlijk een open en vlak landschap waar vogels meteen en goed opvallen. Maar het is vooral een plek van verrassingen. Als gisteren herinner ik mij de twee voorbij rennende Lynxen van 2009 en de ontmoeting met een otter in 2007. Die laatste zelfs op amper 5 meter van de auto vandaan... Om maar te zwijgen van de zeldzame vogels die ik er al zag...
Zou de Goksu Delta ook dit jaar weer voor een verrassing zorgen?
Goed vogelen is het er alleszins! Achtereenvolgens krijgen we mooie soorten als Casarca, Roze Pelikaan, Europese Flamingo, Dunbekmeeuw, Smyrna IJsvogel (3), Roodkopklauwier en Raaf (eindelijk!) te zien. Een grote groep Lachsterns komt aanvliegen... De witte vogels steken fel af tegen de achterliggende bergen van de delta, een mooier beeld van vogeltrek zie je zelden...

Maar ook van bij ons gekende soorten als Wintertaling, Fuut, Grote Zilverreiger, Dwergstern, Visdiefje, Grote Stern, Tortelduif, en  IJsvogel vervolledigen de lijst. Maar de lagune van de Goksu is hét gebied van de steltlopers! Buiten de hierboven al vernoemde steltlopers komen vandaag ook nog  Zilverplevier, Strandplevier, Bontbekplevier, Kluut, Zwarte Ruiter, Tureluur, Regenwulp, en Temminck-Strandloper. De wind wakkert aan en als we na een lange wandeling verspreidt bij de wagen aankomen zijn enkelen erg fier om mij een pas gefotografeerde "Woestijnplevier" op hun fotoschermpje te tonen. Tot mijn verbazing zie ik echter geen Woestijn- maar een Kaspische Plevier (in prachtkleed dan nog!) op het schermpje tevoorschijn komen.. Natuurlijk had Wim die weer gevonden! Het hoeft geen betoog dat wij allen samen de vogels (het waren er twee!) weer gaan zoeken. Na 10 minuutjes vinden we die inderdaad terug. Afin! de verrassing van de Goksu is ook dit jaar weer binnen!  Met twee Kaspische Plevieren in bruiloftskleed kan qua waarnemingen deze reis al niet meer stuk. En hét hoogtepunt moet nog komen, die planden we immers voor het laatst... Laten we echter nog even bij de "leest" blijven, want de Goksu is ook goed voor zangvogels. De zoveelste Roodkeelpieper en de tweede Duinpieper van onze reis worden genoteerd. Een Snor zingt onvermoeibaar zijn eentonig lied. Een dompertje is het kapotte platform voor het waarnemen van de Purperkoeten. Totaal verwaarloosd en geen vogels meer te zien...

DAG 9. vrijdag, 20 april 2012. Goksu Delta - Manavgat.

Nog een ochtendje Delta en dan naar de afsluiter van deze reis! Het is easy-birding op deze morgen en we noteren slechts een paar nieuwe en/of mooie waarneembare soorten. Vooreerst wordt de eerste Woudaap (door Monique) gespot. Deze acrobatische reiger bezorgt ons vanuit onze wagen veel vogelplezier! Een weinig later krijgt Hans eindelijk zijn schaamsoort te zien. Een mannetje Paapje toont zich net lang genoeg om Hans in verrukking te brengen! Na jaren vogelen is het hem eindelijk gelukt! Maar mooier vinden wij de Lepelaars, Steppenkiekendieven en Steppenbuizerden. Een "close encouter" met roepende Zwarte Frankolijnen en een Smyrna IJsvogel is een mooie afsluiter van deze Goksu ervaring. rest ons nog te pakken en van een heerlijke maaltijd te genieten op het dakterras in het restaurant van Ersoy, mijn vriend van jàààren. Na een warm afscheid beginnen we aan de adembenemende snake-route. Een paar honderd kilometer langs haarspeldbochten over het gebergte die net tot de zee reikt. Wat een natuur, wat een rit!
Een paar korte stops onderweg brengen ons natuurlijk nog prachtige waarnemingen. Overtrekkende Zwarte Ibissen, contrasterend met het turkoois gekleurde water van de Middellandse Zee, nee dat zie je niet elke dag... Voor ons soortenlijstje noteren we vandaag nog Grauwe Vliegenvanger, Tjiftjaf, Staartmees en Zwarte Mees. mede dankzij de GPS op de I-Phone van Hans arriveren we nét op tijd voor het avondmaal bij ons hotel. Verdorie, dit is Turkije zoals wij het kennen van de reisfolders... Druk, druk druk. Roodverbrande toeristenlijven, schellende kinderen en een onvriendelijke staff. Precies zoals wij het niet willen,... maar ach... het is het einde van de reis en morgen wacht ons de attractie van de Western Palearctic: De Bruine Visuil!

DAG 10. zaterdag, 21 april 2012. Manavgat "The Green valley".

Vanaf hier ben ik overgeleverd aan derden en heb ik de tocht niet meer rechtstreeks in de hand. Het is de eerste keer dat ik op deze plek verblijf. Tot nu toe kwam ik hier alleen maar op doorpassage. Gelukkig was alles al geboekt vanuit Amsterdam... Maar na een uurtje wachten - dit werd goed besteed met waarnemingen van Withals- en Bonte Vliegenvanger in de hoteltuin - komt niemand opdagen. We maken het mee: de onvermijdelijke Babylonische verwarring om tot een goede afspraak te komen. Het is een hele toer om een gids en de boottocht naar de Bruine-Visuil-Spot alsnog vast te krijgen. Toch rijden we 's morgens het heuvelend binnenland in, dit onder begeleiding van een kettingrokende Turk. Hij is onze man: de zwager van een kennis van een vriend van onze vanuit Nederland geboekte gids... Ach, als er iets is wat ik geleerd heb in Turkije dan is het dit... Don't worry, be happy en ... het komt allemaal wel goed! Na een paar stops bij de vrienden van de vrienden rijden we een veelbelovend landschap in. We parkeren bij het haventje van een schitterend  stuwmeer en gaan aan boord van een ruime boot. Geen kleine schommelende schuit, maar een luxueuze houten boot met plaats voor wel 80 man... Met ons zeven voelen we ons de koning te rijk. Ik hoef je niet te vertellen dat de zenuwen gespannen zijn en de verwachtingen errrrg hoog! Maar nauwelijks 10 minuten later varen we de bewuste kloof in en komen we om de hoek.... En ja hoor! Daar zit hij!! De grote heldere ogen van een Oehoe-grote Bruine Visuil kijken ons een beetje kwaad aan en we krijgen prachtig zicht op de zich nauwelijks van iets aantrekkende Uil.



Als klap op de vuurpijl komt een luid alarmerende Zwarte Ooievaar langs vliegen. Ook deze vogel heeft hier zijn nest. Na zo'n twintig minuten en één miljoen foto's, varen we de kloof weer uit om even later aan te schuiven voor een heerlijke maaltijd op het ponton van een bootrestaurant. Het majestueuze uitzicht krijgen we er gewoon bij. Niemand is gehaast om hier weg te gaan... Dat we Akseki niet meer gaan halen en de Bruinkeelortolaan missen, daar maakt niemand zich nog druk om. We besluiten om wat vroeger naar het hotel terug te keren. 's Avonds wordt het een emotioneel afscheid van een prachtige reis. Bedankt Monique, Chris, Hans, Paul, Eric, Dick en Wim. jullie waren "de max"!

DAG 11. zondag 22 april, terugreis Alanja- Schiphol

Na een behouden rit komen we aan in Antalja van waaruit we de vlucht naar Istanbul of (Wim) rechtstreeks naar Schiphol nemen, en zo kwam iedereen behouden thuis.

CIJFERS: Net 180 soorten met als headliners: Bruine Visuil, Kaspische Plevier, Kaspisch Berghoen, Irakese Babbelaar, Rotkruiper, Lammergier, Roodvoorhoofdkanarie,...
 

Rudi Debruyne, 19 augustus 2012

___________________________________________________________________________