Denemarken, september 2009

Het kroondomein in Denemarken is misschien wel de beste plaats in Europa om de bronst van kapitale Herten te fotograferen. Toen mijn Nederlandse vriend Peter Grobben en enkele van zijn kennissen besloten om er op 16 september 2009 naar toe te reizen, ben ik met hen meegegaan. Ik had de opdracht om er voor PlattelandsTV een reportage te draaien over "Natuurfotografie tijdens Hertenbronst". Natuurlijk kon ik onderwijl ook foto's maken over dit bijzonder impressionant natuurverschijnsel.  

Dag 1: Woensdag 16 september 2009 - Heenreis

Na een nachtelijk ritje door Vlaanderen pik ik in Utrecht Peter op en rijden we naar Nieuwegein waar alles overgeladen wordt in de Opel van Ronald Annema. Hij heeft de organisatie van deze reis in handen. De fotografie- én filmspullen passen maar net in de koffer. Met een waarde in de wagen van minstens 50.000 € zetten we om 02.00 uur koers richting Denemarken. Om half twaalf en zo’n 800 km. later komen we aan op de camping van Nivå. We hebben hier een vakantiehuisje gehuurd. Het is schitterend weer en de stemming van het reisgezelschap is uitgelaten. Hilarische humor,  met een pornografische voedingsbodem (mannenclubje bijeen), doet ons hikken van 't lachen. Na een uurtje wachten op de uitbaters kunnen we er eindelijk in. Ik ga meteen aan het werk en schiet de nodige filmbeelden van onze arrivé. De eerste biertjes met begeleidende schnapps gaan naar binnen en dat blijkt geen goed te doen aan het beeldmateriaal. Als ik film dat Peter de biertjes binnendraagt en hij die uit zijn pollen laat donderen begrijp ik het al: dit acteurgezelschap is waardeloos... Met de nodige sérieux maakt iedereen zijn fotospullen klaar, en vertrekken we richting Jagersborg. Het is zo’n kwartiertje rijden en weeral vier uur in de namiddag al we de poort van het domein openduwen. Algauw worden de eerste Edelhert-hinden waargenomen. Ik film ook twee mooie Damherten. De totale populatie in het park bedraagt zeker een paar honderd Edel-, Dam-, en Sika Herten. Het is nog vroeg op de avond, en dus stil op het domein. Een temperatuur van 20°C is ook al niet bevorderlijk voor de bronst maar we zijn er van overtuigd dat daar later op de avond wel verandering in komt. Wanneer de schaduwen langzaam langer worden en de kleuren zachter, horen we het eerste aarzelend geburrel. Verschillende plaatsherten bewaken hun roedel en hier en daar komt een indringer opduiken. Tegen zes uur is er volop activiteit en het luide oergeluid van de burlende dieren is niet meer uit de lucht. We posteren bij een twintig-ender die een bovenste beste show weggeeft. Het hert heeft er zin in, maar de hinden willen zich (nog) niet laten verleiden. Het is duidelijk, voor de hoogbronst zijn we nog te vroeg…. Toch worden mooie platen geschoten en kan ik filmbeelden maken van de burlende herten in een prachtig decor. Heel wat hindes hebben hier een egaal beige, bijna witte kleur. Naar verluid is dit een afwijking in de bloedloopbaan van de dieren. Een bleekbeige hinde blijkt de moeder te zijn van een rossig, normaal uitziend kalf.
Langzaam schuift de zon achter de kim en het wordt donker. De fotografen moeten het nu - bij gebrek aan licht - laten afweten. Eindelijk krijg ik nu de luxe om beelden te filmen waar het wonderlijke geluid niet door het camerageklik verstoord wordt. Op de terugweg zien we een hert met dezelfde bleek-beige kleur als de hinden. Hij is kleiner dan een Edelhert en bij het goed bekijken van het gewei, zien we Damhert-achtige uitsteeksels en een beetje bladvorming. Dit is duidelijk een hybride Edelhert/Damhert! Het eigenaardige beest steelt de show en met het allerlaatste licht worden nog mooie camerabeelden gemaakt. Eenmaal "thuis" schotelt Ronald ons een heerlijke snert voor, en na zo’n liter stoer spul voor elk kunnen we voldaan ons bed inrollen…. De reis was lang en morgen is het weer vroeg dag! 

Dag 2: donderdag 17 september 2009 

Om 5.45’ uur ging de wekker... Tot onze verrassing klaarde de lucht aan de Zweedse kant van het Kattegat al lichter… Totaal vergeten dat we een 1000 km oostelijker zitten en het dus een uurtje eerder licht wordt. Er is geen tijd voor koffie en een eitje. We willen zo vlug mogelijk het bos in! Met een rotgang stuurt Ronald de “deercar” door het al drukke verkeer en na amper een half uurtje zijn we al op de plaats van de waarheid. Ik split meteen en laat de 3 fotografen alleen hun weg gaan. Een prachtige Buizerd vliegt me tegemoet. Deze morgen wil ik er geen camerageklik bij. Het is vandaag weer prachtig weer en de zon priemt al de laatste nevel weg.  Jammer! Wat had ik graag een beeld gehad van een kapitaal burlend hert in de mist … Maar een hert in het mooie loofbos zou ook niet misstaan. Ik zoek dus een burlend hert op die geen open plaats verkiest maar tussen de oude eiken van het park zijn “ding” doet. Na een tijdje is het raak! Een flink te keer gaand edelhert komt voor de lens.  Na eerst de nodige filmbeelden te hebben gemaakt, schakel ik over naar de fotocamera. In de schaduw van de donkere bomen is het echter erg donker en nu wordt de flitser ingeschakeld. Wat een verschil maakt dit! Zelfs op 30 meter kleurt de flits de schaduwen uit en krijgt het beeld als het ware een zonnige sfeer. Ik hoor achter me takjes kraken en zie verwonderd hoe een Sika hinde en haar kalf uit de dekking treden. Op nauwelijks 10 meter van mij vandaan steken ze de zandweg over en kan ik ze mooi op de foto zetten. Nu vlug weer de camera bovenhalen en het filmwerk van dit mooi hert volmaken. In tegenstelling tot in Ierland zijn de Sika’s hier een stuk kleiner, maar hebben net hetzelfde duivels smoeltje. De grijze nek en hun witte kont met een veel wittere spiegel die, net zoals bij het Damhert ook met zwart wordt afgeboord zijn goede kenmerken. In tegenstelling tot het Damhert hebben Sika’s echter maar een heel fijn streepje op de staart. Daarbij is de rossige kleur met de witte stippen heel wat donkerder en mooi kastanjebruin (nooit beige). Iets verder gebeurt wat ik zo graag wilde én verwachtte; Een prachtig massief Sikahert ligt te herkauwen in de schaduw aan de rand van het bos. Het is een volgroeid dier, een achtender. Eigenlijk stelt het gewei van een Sika niet veel voor. Als je het vergelijkt met dat van een Damhert is het helemaal niets… Het hert wordt jammer genoeg weggejaagd door enkele naderende fotografen en ik heb het nakijken. Jammer, ik heb alleen tegenlichtopnames van het weglopend dier, maar mooi, dat wel. Ik weet nu al dat ik het hier morgen weer ga proberen….
Intussen is het 10 uur geworden en moet ik de terugweg aanvatten. Ik kom echter nog een prachtige stek tegen waar een kapitaal Edelhert enkele spitsers van “zijn” grond wegdrijft. Wat een dier zeg!  Hier is het adjectief “kapitaal” niets te veel, ik tel (aan de hand van de foto’s, op de terugweg) 28 eindjes op het gewei… Tot nu toe zag ik nog nooit beter! Bij de wagen aangekomen zijn de vrienden ook erg blij met deze sessie en elkaar zijn beeldjes druk beken. Peter hoor ik minstens honderd keer “mooi” zeggen en vooral de Sikafoto’s kunnen hem en Cor bekoren. Ronald zweert bij zijn Edelherten en gunt de Japanse afstammelingen nauwelijks een blik… Een lekkere broodmaaltijd in het zonnetje doet ons veel deugd en de koffie smaakt heerlijk. Sommigen (de wàtjes!) gaan een uurtje plat en rond 4 uur vertrekken we weer richting park. Ronald zet ons af aan de zuidingang en terwijl hij terugrijdt naar de noordingang gaan we met zijn drieën terug de Sika’s zoeken. Helaas worden we teveel afgeleid door de burlende Edelherten en splitten een eindje verder. Ik blijf echter volharden en mijn geduld wordt beloond: Ik vind de hinde en haar kalf terug en na een tijdje zijn de dieren mij zo gewend dat ik hen op nauwelijks 5 meter kan portretteren. Het kalfje maakt, net zoals een Damhert, van die gekke sprongetjes waarbij met alle vier de pootjes tegelijkertijd de lucht wordt ingesprongen. Ik besluit de verloren vrienden weer op te zoeken en vind ze terug bij het territorium van de 28-ender. Die blijkt een naam te hebben, de fotografen noemen hem "Ceasar". En…. Ceasar heeft kuren! Het prachtige imposante dier komt op nauwelijks 20 meter bij Ronald, die intussen ook aangekomen is, voorbij. De zon is al lang onder wanneer ik mijn filmcamera wegstop en wij met zijn vieren de terugweg aanvatten.
Moe, wat zeg ik kapot zijn we! In een oogwenk heeft Ronald echter een lekkere warme maaltijd klaar en met een rond buikje gaan we aan het bier. Sterke verhalen worden bovengehaald en hikkend van het lachen gaan we onder de wol. Wat een dag weer.

Het Dag 3: vrijdag 18 september 2009

Iets vroeger wakker deze morgen. Met de sterren nog aan de hemel, en na een stevig ontbijt rijden we richting park. Een lage nevel bedekt de open gedeelten en we zijn nauwelijks een paar honderd meter ver als we een eerste burlend hert waarnemen. De eerste foto’s worden genomen maar het dier verhuist zijn omvangrijk roedel naar een andere plaats. Gelukkig zien we ietsje verder een twintigtal fotografen op een vaste territoriumplek staan waar twee herten tegen elkaar op staan te loeien. De nodige plaatjes worden gemaakt en gelukkig kan ik een beetje afstand bewaren zodat de camera-kliks niet hoorbaar op de filmband komen. Er worden prachtige beelden gemaakt van hinden die aan boomblaadjes knabbelen en van het burlend, hinden-drijvend hert in een dunne ochtendnevel. We splitten weer want Ronald blijft onvermurwbaar zweren bij de Edelherten terwijl Peter, Cor en ik (zei de gek) dol worden van een winterkoninkje op een mooie boomstronk. Kan iemand zich dat voorstellen? Je bent 1000 kilometer van huis, misschien wel op de beste plaats van Europa om de kolossale Edelherten te fotograferen en je staat met zijn drieën een half uur gek te worden van … een winterkoninkje! Eigenlijk moet je het toegeven: Ronald heeft toch wel een beetje gelijk…..
Wat verder steekt een Eekhoorntje de zandwegel over. Groepjes Sijsjes zien we nu overal en de eerste kepen verraden zich door hun naam te roepen. Een van de meest algemene vogels is de Glanskop. We komen wat verder nog wat Sika kaalwild tegen en daar kan kunnen Peter en Cor enkele mooie portretjes van maken. We bellen Ronald om ons te komen ophalen aan de hoofdingang en keren voldaan terug naar de Camping.
Vanuit de auto, langs de weg zien we nog een Sperwer achter een paar mussen aanzitten en op de camping zit een groepje Staartmezen. Allen hebben behoefte aan een middagtukje en algauw klinkt er zwaar gesnurk uit ons huisje. Rond vier uur is iedereen “uitgeslapen” en rijden we terug naar het park. Ik besluit te gaan zoeken naar het Sika hert en zonder me af. Ook Cor en Peter zijn nu een beetje Edelhert-moe en willen nu eens iets anders. Zonder dat we van elkaar af weten komen we een uurtje later elkaar tegen met net een roedel jonge herten, spitsers en kaalwild tussen ons. We schieten mooie platen van herten en spitsers terwijl wij deel uitmaken van de achtergrond. Nu we weer herenigd zijn kunnen we verder op zoek naar een Sikahert en na amper een kwartiertje vinden we er eentje. Een prachtig volwassen hert staat te grazen langs ons landweggetje en werkt erg goed mee. De nodige foto’s worden gemaakt terwijl ik voor prachtige filmbeelden zorg terwijl het hert met zijn gewei in de grond te keer gaat. De grasvodden vliegen zo door de lucht en op het kleine schermpje ziet het er al prachtig uit. Tenslotte eindigen we dag weer bij Cesaer, de 28-ender maar we zijn er iets té laat en het zonlicht is al achter het bos verdwenen. Ceasar is ook minder actief dan de dag ervoor, dus besluiten we op deze vrijdag maar iets vroeger te stoppen. We eten vanavond weer een fantastische stoofpot met andijvie (made by Ronald) en gaan lekker vroeg slapen want morgen willen we heel erg vroeg op om al om 6 uur in het park te zijn. We hopen op de nodige mist die ons zeer idylische plaatjes moet bezorgen.

Dag 4: zaterdag 19 september 2009.

Deze morgen zijn we wel erg vroeg opgestaan. Om 6 uur staan we al aan de ingang van het park en het is meteen duidelijk: dit wordt dé ochtend op fotografisch gebied. Een dikke nevel hangt over de weides en zorgt voor de mystieke sfeer die bij het burlen past. In het oosten wordt een oranje gloed steeds feller en zet de Zweedse kust in vlam. Ik passeer enkele prachtige Damherten die als het ware door de nevel waden en maak de mooiste platen. Als ik aan de weide aankom waar mijn drie reisgezellen staan te wachten op een burlend hert die nog in het bos zit, heb ik net de tijd om mijn statief op ooghoogte te zetten en daar komt het hert uit de mist al opduiken. Vervolgens zet het zonnetje alles in kleur vanaf een hoogte van zo’n zes meter boven het veld. Qua kleurschakering is dit echt betoverend. De camera-kliks zijn dan ook niet uit de lucht en iedereen van ons gezelschap schiet zijn mooiste Edelhertenplaten ooit!

Als de laatste nevelsliert door de zon opgelost is lopen we ontspannen richting het jachtslot. Van dit bijzondere gebouw worden nu ook wat foto’s genomen en ik zie Ronald bezig met een Bonte Kraai terwijl Peter en Cor zich onledig houden met een of ander spelletje met een betonnen beeld… Ook de vogels laten zich vandaag niet onbetuigd, er is heel wat Graspieper-trek en een Havik zorgt voor paniek onder de kraaiachtigen. Er gaat er zelfs een Raaf voor vandoor. Intussen beginnen onze magen te knorren en lopen we richting parkeerplaats. Peter (wie anders?) trakteert ons op taartjes en we krijgen wildfotograaf Rob Scholten op de koffie op het terras voor ons huisje. Heel ontspannen wordt er nog wat gekeuveld om ons tenslotte klaar te maken voor de laatste avond. Al de 4de dag op rij wordt het een fantastische avond met mooie okergele “bijna-herfstkleuren”. Cor loopt nog twee Sika herten tegen het lijf en daarvan kunnen we met zijn drieën prachtige foto’s maken. Intussen krijgen we een sms-je van Ronald die ons vertelt dat “Ceasar” – de 28-ender - net een hinde beslaat. Peter en Cor haasten zich naar deze hotspot, maar ik besluit om achter te blijven en kom oog in oog te staan met een schitterend licht gekleurd hert welke een ferm roedel naast zich verzamelde. Ik maak mooie filmbeelden van een zogend kalf en van het hert die onverzettelijk enkele jonge herten wegjaagt en zijn harem weer bijeendrijft.
Het wordt donker nu en een eenzame wandeling brengt me bij de wagen. De collega’s zijn er nog niet maar merkwaardig genoeg hoor ik een weinig later een West-Vlaamse kreet met een verschrikkelijk Hollands accent door het woud galmen. Daar zijn ze dan…Moe maar gelukkig rijden we naar onze blokhut waar we onze laatste gezellige avond doorbrengen. We besluiten allen om morgenvroeg “uit te slapen” en dan mag er dus een biertje meer passeren.

Dag 5 – Zondag 20 september 2009 - Terugreis 

Om 10 uur zijn we klaar met pakken en rekent Ronald af met de uitbaters. Het wordt een drukke rit waarbij de schaarse stops voor een welkome afwisseling zorgen. Maar onze chauffeur doet het allemaal keurig en na enkele files parkeert hij rond achten – 10 uur later – zijn wagen weer voor zijn deur. Omdat we zo content zijn trakteren we onze reisleider een etentje in een gezellige tent. Het smaakt ons voortreffelijk en rond tienen rijdt ondergetekende naar het verre Diksmuide. Om één uur leg ik mij dan eindelijk in mijn eigen bed en val als een blok in slaap, dromend van Ceasar en zijn ontvankelijke hete hinden….

______________________________________________________________________________________________